DIŞ TİCARETTE ALIM SATIM SÖZLEŞMELERİ
Dış ticaret işlemlerinde ihracatçı ile ithalatçı arasında mal ve hizmet alım satımı ile ilgili karşılıklı olarak karara bağlanan hususların yazılı olarak ifade edilmesi ve taraflarca kabul edilmesi sözleşmeyi oluşturur.
Sözleşme Hazırlanırken Dikkat Edilmesi Gerekenler Nelerdir?
Sözleşme yazılı olmalıdır
Ayrıca sözleşme metni açık ve net olmalıdır.
Tarafların hak ve yükümlülükleri açıkça belirtilmelidir
Ayrıca taraflar arasında üzerinde anlaşma sağlanmış tüm konular sözleşme metnine eksiksiz yansıtılmalıdır
Anlaşmazlıkları asgariye indirmek için uluslar arası kabul gören kural ve düzenlemelere dikkat edilmelidir
Olası anlaşmazlıların çözümü için uygulanacak hukuki prosedüre karar verilmeli ve sözleşmede kesinlikle belirtilmelidir
Ayrıca ödemeye ilişkin para birimi netleştirilmelidir
DIŞ TİCARETTE YAPILAN ALIM SATIM SÖZLEŞMELERİNİN UNSURLARI
Bir sözleşmede aşağıdaki unsurlar kesinlikle karara bağlanmalıdır;
TARAFLAR
TARAFLARIN KANUNİ ADRESLERİ VE BANKALARI
MALIN CİNSİ, NEVİ VE KALİTESİ (SÖZLEŞMENİN KONUSU)
MİKTARI
MALIN FİYATI VE TOPLAM TUTAR
MALIN TESLİM ŞEKLİ, YERİ VE ZAMANI
ÖDEME ŞEKLİ
ÖDEME YERİ VE ZAMANI
GECİKME
AMBALAJLAMA VE SEVKİYAT
GÖZETİM
SEVK BELGELERİ
MÜCBİR SEBEP (FORS MAJÖR)
UYUŞMAZLIKLARIN ÇÖZÜMÜ
SÖZLEŞME DEĞİŞİKLİĞİ
TARAFLAR
SÖZLEŞMEYE MUTLAKA;
ALICI VE SATICININ İSİM, UNVAN VE ADRESİ TAM VE DOĞRU ŞEKİLDE YAZILMALIDIR.
MALIN CİNSİ, NEVİ VE KALİTESİ (SÖZLEŞMENİN KONUSU)
ALIM SATIM KONUSU OLAN MALIN NE OLDUĞU VE KALİTESİNİN BELİRLENMESİ GEREKİR.
METALLER, ÇİMENTO, ŞEKER GİBİ STANDART MALLARDA KALİTE GENELLİKLE TARAFSIZ KONTROL MERCİLERİNİN ANALİZİNE GÖRE BELİRLENİR.
TALEBE UYGUN OLARAK ÖZEL ÜRETİLEN MALLARDA İSE MAL KALİTESİNİN NE OLACAĞI AYRINTILI OLARAK SÖZLEŞMEYE KAYDEDİLİR.
AKREDİTİF VE VESAİK MUKABİLİ ÖDEMEDE BANKALAR EVRAKLARIN KONTROLÜNÜ YAPARLAR VE EVRAKLAR TAMAMSA ÖDEME GERÇEKLEŞİR, İTHALATÇI TARAFSIZ BİR GÖZETİM ŞİRKETİNDEN KALİTE BELGESİ İSTEYEBİLMEKTEYADA DENEME AMAÇLI KÜÇÜK BİR SİPARİŞİN ARDINDAN YÜKSEK MİKTARDA MAL TALEP EDEBİLMEKTEDİR.
NUMUNEYE GÖRE SATIŞTA GÖNDERİLEN MALLARIN KALİTESİ NUMUNEYE UYMALIDIR.
MALLARIN ANLAŞMADA BELİRLENEN KALİTESİYLE GÖNDERİLEN MALLARIN KALİTESİ ARASINDA ÇOĞU ZAMAN FARKLAR BULUNUR. AYRICA MALLAR HATALI İSE TESPİT EDİLMELİ VE EN KISA SÜREDE İHRACATÇIYA BİLDİRİLMELİDİR.
MALIN MİKTARI
MİKTAR, ADET, KG, TON, METREKARE, LİTRE GİBİ ÖLÇÜ BİRİMLERİYLE KESİN OLARAK ANLAŞMAYA KAYDEDİLMELİDİR.
AYRICA ANLAŞMADA “YAKLAŞIK”, “TAKRİBİ” GİBİ İBARELER BULUNACAKSA;
SEVK EDİLEN MAL MİKTARINDA %10 TOLERANS TANINIR,
SEVK EDİLEN MAL LİTRE YA DA AĞIRLIK BİRİMLERİYLE İFADE EDİLEBİLEN MALLAR GRUBUNDAYSA %5 TOLERANS TANINIR,
MALLAR ADET OLARAK SEVK EDİLİYORSA TOLERANS YOKTUR.
ANLAŞMADA MALIN NET, BRÜT VE AYRICA DARA AĞIRLIĞI YER ALMALIDIR.
FİYATI VE TOPLAM TUTAR
ANLAŞMA SIRASINDA MALIN FİYATI SABİT OLARAK BELİRLENEBİLİR,
AYRICA SİPARİŞ İLE YÜKLEME ZAMANI ARASINDA UZUN SÜRE OLABİLECEK MALLAR İÇİN MALİYETLERDE VE FİYATLARDA ORTAYA ÇIKABİLECEK OLASI DEĞİŞMELER DİKKATE ALINARAK SÖZLEŞMEYE EKLENEBİLİR.
TESLİM ŞEKLİ, YERİ VE ZAMANI
SÖZLEŞMEDE İHRACATÇININ MALI TESLİM EDECEĞİ YER BELİRTİLMELİDİR.
MALIN TESLİM ZAMANI YA DA ZAMAN DİLİMİ ANLAŞMADA BELİRTİLMELİDİR.
ÖDEME ŞEKLİ
İTHALATÇININ NASIL BİR ÖDEME YAPACAĞI SÖZLEŞMEYE KAYDEDİLMELİDİR,
PEŞİN, AKREDİTİF, VESAİK MUKABİLİ, MAL MUKABİLİ, AYRICA KABUL KREDİLİ GİBİ ÖDEME ŞEKİLLERİNDEN HANGİSİNİN SEÇİLDİĞİ ANLAŞMADA YER ALMALIDIR.
ÖDEME YERİ VE ZAMANI
GECİKME
TARAFLAR EN SON SEVK TARİHİNDEN SONRA GECİKMEYİ KABUL EDİP ETMEYECEKLERİNİ ANLAŞMADA BELİRTMELİDİR
GECİKME KABUL EDİLECEKSE SÜRESİNİN NE OLDUĞU BELİRTİLMELİDİR
GECİKMEDEN DOLAYI UYGULANACAK CEZA MİKTARI YA DA ORANI BELİRTİLMELİDİR
AMBALAJLAMA VE SEVKİYAT
MALIN ÖZELLİĞİNE UYGUN AMBALAJ TARAFLAR ARASINDA BELİRLENMELİ VE SÖZLEŞMEYE KAYDEDİLMELİDİR.
MALLARIN TAŞIMA ESNASINDA HASAR GÖRMEMESİ İÇİN HERŞEYDEN ÖNCE TAŞIMA ŞEKLİ VE ARACIN ÖZELLİĞNE VE MALIN ÖZELİĞİNE UYGUN AMBALAJLAMAYA İLİŞKİN DETAYLAR SÖZLEŞMEDE YER ALMALIDIR.
GÖZETİM
Alıcı sözleşmede belirlenen şartlara uygun malın kendisine gönderilmesini isteyecektir.
Bu nedenle alıcı sevk yapılmadan önce satıcının yerinde kendisi veya temsilcisi aracılığıyla ya da
aynı şekilde uluslar arası bir gözetim şirketi vasıtasıyla kontrol yaptırmak isteyebilir.
SEVK BELGELERİ
Sevk belgeleri dış ticaret işlemlerinin gerçekleştirilmesinde büyük önem taşımaktadır.
Diğer yandan malların hareketi esnasında ve ödemenin gerçekleştirilmesinde sevk belgelerinin ibrazı önem taşır.
Bu nedenle sevk belgelerine ilişkin bilgiler sözleşmenin önemli bir unsurudur.
MÜCBİR SEBEP (FORS MAJÖR)
Mücbir sebep alıcı ile satıcının iradesi dışında meydana gelen (doğal afet, savaş, terör saldırısı vb.) olaylar olarak nitelendirilebilir. Bu nedenle mücbir hallerinde sözleşmeden doğan yükümlülüklerin yerine getirilememesi söz konusudur. Ayrıca Sözleşmede mücbir sebep sayılacak durumlar açıklığa kavuşturlmalıdır.
UYUŞMAZLIKLARIN ÇÖZÜMÜ
Alıcı ve satıcı arasında meydana gelebilecek herhangi bir anlaşmazlık durumunda anlaşmazlığın çözümünde izlenecek hukuki süreç sözleşme metninde açık biçimde belirtilmelidir. Ayrıca aksi halde anlaşmazlığın çözümü ile ilgili ortaya çıkan problemlerin üstesinden gelmek bir hayli zor olacaktır.
SÖZLEŞME DEĞİŞİKLİĞİ
Taraflar arasında sözleşme yapıldıktan sonra sözleşme hükümlerinde değişikliğe gidilmek istendiğinde nasıl bir yol izleneceği karşılıklı olarak görüşülmeli ve sözleşme metninde açıkça belirtilmelidir.